Kontaktör Seçimi

06 Ekim 2021, Çarşamba 388

Kontaktör Nedir?

Elektrik devrelerini açıp kapamaya yarayan ve tahrik sistemiyle uzaktan kumanda edilebilen büyük güçlü elektromanyetik anahtarlara kontaktör denir. Uzaktan kumanda edilebilen bir sistem olarak kabul edilen kontaktörler sık açıp kapamaya da dirençlidir.

Kontaktör Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar

Kontaktör seçimi yaparken bireylerin ucuz kontaktör ya da kaliteli kontaktör yerine güç esaslı seçim yapması gerekir. Kontaktörlerin performans sağlaması adına elektrik gücüne uygun olması gerekir.

Kontaktörler çalışma gerilimi, işletme ve kullanma şekillerine göre standart hale getirilerek kullanıma sunulmaktadır. IEC 947-4-1 standartına göre kontaktörlerin üretim sınıfları ve kullanım alanları şu şekilde sıralanmıştır:

AC-1 Sınıfı Kontaktörler

İndüktif olmayan ya da çok az indüktif olan yerlerde kullanılır. Örnek olarak, ısıtma uygulamaları gösterilebilir.

AC-2 Sınıfı Kontaktörler

Bilezikli asenkron motorlara yol vermede kullanılır.

AC-3 Sınıfı Kontaktörler

Yol aldıktan sonra, çalışmakta iken devre dışı bırakılan kafesli asenkron motorlarını kapsar. Kapama anında, kontaktör kontaklarından motorun anma akımının 5-7 katı olan motor kalkış akımı geçer. Açma anında, kontaktör, motorun çektiği anma akımını kesecektir. O anda kontaktör kutupları arasında ki gerilim nominal gerilimin %20 ‘si kadardır. Bu sınıfa örnek olarak makinalarda ki tüm standart sincap kafesli motorlar ve ek olarak bilezikli asenkron motorların statoru ve stator kumandası, asansörler, yürüyen merdivenler, konveyörler, pompalar, karıştırıcılar, vanalar gösterilebilir.

AC-4 Sınıfı Kontaktörler

Kafesli veya bilezikli motorların kesik çalışma ve ters akımla frenleme uygulamaları içindir. Kontaktör, motorun anma akımının 5-7 katı olan yol alma akımında açar ve kapatır. Düşük hızda kesme zor şartlarda gerçekleşir. Sincap kafesli motorlarda, yol verme, yön değiştirme ve adımlı çalışma için kullanılır. Örnek uygulamalar, baskı makineleri, tel ve kablo makineleri, kesik çalışmalı takım tezgâhları gösterilebilir.

AC-6a Sınıfı Kontaktörler

Transformatörlerin kumandasında kullanılır.

AC-6b Sınıfı Kontaktörler

Akkor flamanlı lambaların kumandasında kullanılır. Örnek olarak, kondansatör gruplarının anahtarlanması gösterilebilir.

DC-1 Sınıfı Kontaktörler

İndüktif olmayan ya da çok az indüktif olan DC yüklerin beslenmesinde kullanılır.

D-2 Sınıfı Kontaktörler

DC motorların çalıştırılması ve frenlenmesiyle ilgili devrelerde kullanılır.

Motorlar için kontaktör seçimi

Motorlar için kontaktör seçiminde önemli seçim parametreleri şu şekildedir;

Çalışma gerilimi (Ue),
Motor çalışırken ki kesme akımı = İşletme Akımı (le),
Motor Kalkış Akımı, lc = m * le,
Kalkış Sıklığı (K)
Operasyon Sayısı.

AC Motorlara Yol Vermede Kontaktör Seçimi

Doğrudan yol vermede, AC3 kullanma kategorisinde ve motor nominal gücüne göre seçim yapılır.

Hat ve üçgen kontaktörlerinden işletme esnasında bu kontaktörlerden motor sargı akımı geçer. Bundan dolayı, bu kontaktörler AC3 kategorisine göre motor nominal gücün 1/√3 katı yani 0,58 katı değerinde seçilir.
Yük altında yol alan motorlara Yıldız - Üçgen yol vermede bütün kontaktörler AC3 kullanma kategorisine göre ve motor nominal gücün 1/√3 katı yani 0,58 katı değerinde seçilir.

KAYNAKLAR

Solid State Relay (SSR)

Kompanzasyon Uygulaması